W dniu 1 lipca 2023 roku weszła w życie duża nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona ustawą z dnia 9 marca 2003 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 roku, poz. 614). Nowelizacja ma co do zasady przyspieszyć postępowanie cywilne, które od lat boryka się z przewlekłością nawet najprostszych postępowań sądowych. Przedmiotowy artykuł przedstawia trzecią część najistotniejszych w ocenie Kancelarii zmian w procedurze cywilnej. Zapraszamy do zapoznania się z pierwszą (https://kancelariahn.pl/aktualnosci/nowelizacja-kodeksu-postepowania-cywilnego-1-lipca-2023-roku-czesc-pierwsza/), drugą (https://kancelariahn.pl/aktualnosci/nowelizacja-kodeksu-postepowania-cywilnego-1-lipca-2023-roku-czesc-druga/) oraz trzecią (https://kancelariahn.pl/aktualnosci/nowelizacja-kodeksu-postepowania-cywilnego-1-lipca-2023-roku-czesc-trzecia/) częścią opracowania.
Ustawodawca zdecydował się rozszerzyć zakres pełnomocnictwa procesowego udzielanego profesjonalnemu pełnomocnikowi przez klienta. Zgodnie z nowym brzmieniem art. art. 91 pkt 1 k.p.c. szerszy zakres pełnomocnictwa procesowego dotyczy wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jak też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy. Nowym elementem dodanym w nowelizacji, który istotnie rozszerza zakres umocowania jest uprawnienie wnoszenia przez pełnomocnika procesowego – bez dodatkowego umocowania – skargi kasacyjnej. Zmianę należy ocenić pozytywnie, gdyż reprezentując stronę przed Sądem Najwyższym należało uzyskiwać osobne pełnomocnictwo do reprezentowania w postępowaniu kasacyjnym.
Ustawodawca wprowadził zapisy dotyczące doręczenia komorniczego w aspekcie międzynarodowy. Zgodnie z nowo wprowadzonym art. 1392 k.p.c. W przypadku, o którym mowa w art. 1391 § 1, jeżeli powód mieszka lub ma siedzibę za granicą i nie jest zastępowany przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego wykonującego zawód w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd z urzędu nakazuje doręczenie korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika. Przepis art. 1304 § 2 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. Dokonane zostało to w tym celu aby zapewnić sprawność i rzetelność postępowania w sprawach z elementem zagranicznym, wprowadza się możliwość zlecenia doręczenia korespondencji za pośrednictwem komornika przez sąd z urzędu, gdy powód ma miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą i nie jest reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wykonującego zawód w Rzeczypospolitej Polskiej” (tak Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, prof. dr hab. Andrzej Zieliński/Flaga-Gieruszyńska, dr hab. Kinga Flaga-Gieruszyńska, 2024).
Zgodnie z art. 2031 § 1 pkt 2 k.p.c. po nowelizacji przepis otrzymał nowe brzmienie, gdzie dodano nową podstawę dokonania potrącenia procesowego. Zgodnie z art. 2031 § 1 pkt 2 k.p.c. dokonując potrącenia procesowego można również objąć świadczenie o zwrot spełnionego świadczenia przysługująca jednemu z dłużników solidarnych wobec pozostałych współdłużników. Z tego typu sytuacjami mamy przede wszystkim do czynienia na gruncie stosunków prawnych związanych z realizacją umów o roboty budowlane (tak Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, prof. dr hab. Andrzej Zieliński/Flaga-Gieruszyńska, dr hab. Kinga Flaga-Gieruszyńska, 2024).
Kolejną interesującą zmianą jest nowelizacja art. 820 k.p.c. Zgodnie z art. 820 k.p.c. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela, chyba że wniosek ten zmierza jedynie do przedłużenia postępowania. Zawieszenie postępowania nie stoi na przeszkodzie jego umorzeniu, jeżeli w tym czasie ujawnią się okoliczności, o których mowa w art. 824 § 1 k.p.c.. Zmiana ta wprowadziła głównie możliwość ograniczenia możliwości złożenia przez Wierzyciela wniosku o zawieszenia postępowania, gdyż ogranicza on możliwość uwzględnienia wniosku przez Komornika, gdy wniosek zmierza jedynie do przedłużenia postępowania. „Dostrzegając jednak, że wierzyciel może nadużywać tej instytucji i przez składanie kolejnych wniosków, w zasadzie, dowolnie przedłużać postępowanie dodano w nowym § 1 art. 820 KPC zd. 2. Zgodnie z tym przepisem wniosek o zawieszenie nie wiąże organu egzekucyjnego, jeżeli zmierza jedynie do przedłużenia postępowania.” (tak Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 459–1217. Tom II Fragment pozycji: Kodeks postępowania cywilnego. Tom I–II. Komentarz, red. dr hab. Tomasz Szanciło, 2023). Za kontrowersyjne należy uznać to, że kontrolę wniosku wierzyciela oddano organowi egzekucyjnemu (zazwyczaj komornikowi), jednak biorąc pod uwagę fakt możliwej kontroli sądowej przesłanki przedłużenia postępowania należy uznać w zaproponowanym w nowelizacji kształcei, za trafne rozwiązanie.
Wprowadzone w dniu 1 lipca 2023 roku zmiany ocenić należy pozytywnie, mają one zdecydowanie przyspieszyć postępowanie cywilne i ułatwić Sądom szybkie orzekanie w sprawach. Skutki wprowadzonej nowelizacji będziemy jednak mogli skomentować dopiero po kilku latach, gdy przepisy zostaną przetestowane w praktyce sądowej. Przedmiotowy artykuł stanowi czwarty i ostatni z serii artykułów o najnowszej nowelizacji Kodeku postępowania cywilnego.
Kancelaria Adwokacka Hindemith Nobis
adwokat Piotr Hindemith +48 501 563 240 piotr@hindemith.pl
adwokat Aleksander Nobis +48 792 010 008 aleksander.nobis@adwokatura.pl
Stan prawny: 1 lipca 2024 roku
