W sytuacji gdy mamy podejrzenie, że Dłużnik przeciwko któremu kierujemy roszczenie o zapłatę wyzbywa się majątku lub istnieje prawdopodobieństwo, że rozpocznie takie działania, możemy skorzystać z instytucji zabezpieczenia roszczenia. Przepisy w niektórych przypadkach spraw gospodarczych pozawalają na zabezpieczenie roszczenia jeszcze przed powzięciem informacji o złym stanie majątkowym Dłużnika.

Przepisy kształtujące zabezpieczenie roszczenia

Głównym przepisem dotyczącym zabezpieczenia jest art. 730 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dalej „kpc”). Zabezpieczenia można żądać przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Zgodnie z art. 730¹  § 1 kpc aby uzyskać zabezpieczenie trzeba uprawdopodobnić roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. O ile uprawdopodobnienie roszczenia jest okolicznością łatwiejszą do wykazania, o tyle wykazanie interesu prawnego może okazać się zadaniem bardziej skomplikowanym.

Przepisem często wykorzystywanym w postępowaniach z udziałem przedsiębiorców jest art. 730¹ § 2¹ kpc, zgodnie z którym „Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia uważa się za uprawdopodobniony, gdy żądającym zabezpieczenia jest powód dochodzący należności zapłaty z tytułu transakcji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, w przypadku gdy wartość tej transakcji nie przekracza siedemdziesięciu pięciu tysięcy złotych, a dochodzona należność nie została uregulowana i od dnia upływu terminu jej płatności upłynęły co najmniej trzy miesiące.”

Art. 730¹ § 2¹ kpc w porównaniu z przepisem art. 730¹ § 1 kpc daje większą możliwość w uzyskaniu zabezpieczenia. Zastosowanie znajdzie on jednak tylko w sprawach między przedsiębiorcami, o ile wartość transakcji handlowej nie przekracza 75.000 zł, a dochodzona należność nie została uregulowana od ponad 3 miesięcy od dnia jej płatności.

Kolejnym przepisem na podstawie którego możemy uzyskać zabezpieczenie będą oczywiście przepisy związane z postępowaniem nakazowym. Zgodnie z art. 492 kpc „Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.”

Do powyższego przepisu odnosi się także art. 458¹³ kpc, który stanowi, iż „Do wyroku sądu pierwszej instancji zasądzającego świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych przepisy art. 492 § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.” Przepis ten jest usytuowany w Dziale regulującym postępowanie gospodarcze. Niewątpliwą zaletą tej regulacji jest brak określenia maksymalnego pułapu wartości dochodzonego roszczenia, który podlegać może zabezpieczeniu. Oczywistym minusem jest to, że zabezpieczenie uzyskujemy dopiero po wydaniu wyroku zasądzającego roszczenie przez Sąd I instancji. Zatem nasze roszczenie musi zostać uznane przez Sąd, co wyklucza możliwość zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. W sytuacji gdy po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji uprawniony chce skorzystać z zabezpieczenia, może on swobodnie określić sposób takiego zabezpieczenia jak i jego zakres. Zgodnie bowiem z art. 492 § 2 kpc powód wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać sposób zabezpieczenia, a to z uwagi na to, że wyrok nie określa sposobu zabezpieczenia. Odmienna sytuacja jest w przypadku wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, które zawiera sposób i zakres takiego prawa.

Podsumowanie

Jak wskazane zostało powyżej, w Kodeksie Postępowania Cywilnego istnieje kilka sposobów na uzyskanie zabezpieczenia roszczenia. Wybór należy do strony inicjującej dane postępowanie sądowe. Od tego, które rozwiązanie wybrać może zależeć czy roszczenie uda się skutecznie wyegzekwować. Sama satysfakcja z wygrania sprawy, bez możliwości ostatecznego wyegzekwowania orzeczenia wobec braku majątku Dłużnika, to jednak za mało. Aby wybrać optymalne rozwiązanie w danej sprawie, konieczne jest szczegółowa analiza dokumentów.

Kancelaria Adwokacka Hindemith Nobis

adwokat Piotr Hindemith +48 501 563 240 piotr@hindemith.pl

adwokat Aleksander Nobis +48 792 010 008 aleksander.nobis@aadwokatura.pl

Stan prawny: 20 października 2022 roku